Staat het recht op demonstreren onder druk?

De afgelopen dagen werden we opgeschrikt door rellen in verschillende Nederlandse steden. De voorzitter van politiebond ACP zei n.a.v. de rellen in Rotterdam in de Volkskrant van zaterdag 20 november “bestuurders gooien er nóg een paar maatregelen tegenaan die helemaal niet handhaafbaar zijn”. Eerder had de landelijke korpschef ook al aangegeven dat het “extra zwaar was door de gevolgen van de aanscherping van coronamaatregelen”, Op zaterdag 20 november zegt demissionair minister Grapperhaus in het NOS journaal van 17:00 “Zodra je met dit soort geweld of intimidatie aankomt dan is het wat mij betreft klaar, dan is het demonstratierecht niet meer aan de orde”. In de Telegraaf noemt Mark Rutte op 22 november de rellen “Puur geweld onder het mom van demonstreren”.

Wij vragen ons af welke gevolgen dit gaat hebben: Staat het recht op demonstreren onder druk? Is de druk op de politie dermate hoog dat er een kans is dat Defensie zal worden ingezet?

Wij hebben ervaring met Politieke framing en binnen onze gelederen bevinden zich mensen die al langer werken met het overbrengen van boodschappen aan de massa, in Nederland en in conflict situaties. Dit maakt dat wij antwoorden zoeken.

Wat is er in Rotterdam gebeurd?

Specifiek op basis van de rellen in Rotterdam hebben wij de volgende vragen:

• Wie waren de relschoppers?
• Waren het vreedzame demonstranten of andere elementen uit de samenleving?
• Als de rellen een uiting zijn van verzet, waardoor en waarom is er zoveel weerstand ontstaan tegen het huidige gezag?
• Hoe kunnen mensen in de frontlinie, politie-, ambulance- en brandweerpersoneel, terecht komen in een situatie waarbij delen van de bevolking zich tegen hen keren?

Wij verlangen openheid in de onderzoeken die de regering laat uitvoeren in het kader van de rellen en willen deze vragen beantwoord zien, in transparantie en openheid.

Waarom is er onvrede?

Dat er onvrede is en dat deze toeneemt met elke nieuwe maatregel wordt door de eerder genoemde politiefunctionarissen erkend. Dat roept weer een aantal vragen op:

• Stellen onze demissionaire bestuurders vreedzame demonstranten gelijk aan relschoppers?
• Stelt onze regering en de kamer zichzelf de vraag waarom er zoveel weerstand is ontstaan tegen het huidige beleid?
• Is de weerstand tegen het gezag van de laatste tijd of speelt dit al veel langer?
• Waarom neemt de demissionaire regering geen verantwoordelijkheid?
• Waarom worden de verantwoordelijkheid voor een landelijk beleid gedelegeerd naar handhavers en lagere overheden?

Naar onze mening wordt het dringend tijd dat onze bestuurders aan zelfreflectie gaan doen. Maatregelen opgelegd aan een bevolking waar geen beleid achter zit worden in een moderne democratie niet geaccepteerd, juist dat is democratie. De Nederlander is mondig, rustig, poldert lang door, maar als er een grens is bereikt, dan is het hek van de dam. De afgelopen 2 jaar van maatregelen hebben de jeugd en vele ouderen doen beseffen dat deze maatregelen meer schade berokkenen aan hun manier van leven dan goed is voor de samenleving. Gezondheid was lange tijd het argument, maar dat gegeven wordt steeds meer door de statistiek en de wetenschap achterhaald. Het beleid, gedreven door testen en controle via QR-codes, voelt voor steeds meer Nederlanders als een “dwangbuis”. We zijn in een tijd terecht gekomen waar de angst voor de overheid, gevoed door toenemende handhaving met hoger wordende boetes, groter is dan de angst voor het virus. En hoe kan het dat er actief wordt ingezet op het verstommen van kritische geluiden?

Openheid en eerlijkheid zijn bewezen bij onze regering ver te zoeken. Partijen met een behoorlijk volume van het electoraat worden genegeerd, waarmee het volk steeds minder wordt vertegenwoordigd. Veel mensen vragen openlijk om het ontslag van de regering op basis van de schandalen en leugens. Het volk bezit in een democratie in theorie de echte macht, maar de huidige praktijk laat zien dat dit een farce is. Wat volgens ons nu plaats heeft is dat het volk de ‘geleende’ macht terug eist. Een steeds groter deel van de bevolking staat op. Het vertrouwen in de overheid is volgens recente peilingen tot een ongekend dieptepunt gedaald.

Geweld dempt de stem van het volk

Geweld is niet de oplossing. Geweld kun je beantwoorden met geweld, maar vele studies wijzen uit dat dit niet werkt. In onze democratie is het recht op demonstratie een grondrecht (artikel 9) het vormt een belangrijke basis van onze samenleving. Het is een van de weinige manieren om individueel je stem te laten horen. Een manier die voor veel mensen een laatste redmiddel is, zeker nu de media kritische geluiden lijkt te onderdrukken en de overheid is verzand in een monoloog en niet meer lijkt te luisteren.

Geweld ondermijnt demonstraties. Voor demonstranten geldt dat als ze geweld gebruiken ze hiermee anderen hun stem ontnemen. Wanneer de overheid de politie inzet tegen vreedzame demonstranten, dan betekent dit dat een grondrecht wordt aangetast. Geweld dempt de stem van het volk en dat is in onze ogen kwalijk en een ondermijning van de democratie. Wij vragen ons af waarom de verantwoordelijke minister kiest om de politie nadrukkelijk en vaak intimiderend, middels ME, aanwezig te laten zijn. Nu de politie via de media aangeeft deze en andere taken niet meer aan te kunnen maken wij ons zorgen. Wij vrezen dat de demissionaire minister zijn verantwoordelijk nog steeds niet zal nemen. Wij vrezen dat deze manier niet in staat is tot zelfreflectie, maar deze “window of opportunity” zal aangrijpen om méér geweld te gaan inzetten. De framing in de media door politiefunctionarisen te laten wijzen op de overbelasting én de nadruk van eerder genoemde demissionaire ministers op het geweld van de rellen doet ons vermoeden dat er bewust wordt aangestuurd op het inzetten van militairen. Wij zien graag dat we het verkeerd inschatten.

Geruchten?

Ondertussen gonst het op internet van de geruchten. Er wordt gesproken over inzet van een europese politiemacht (EUROGENDFOR). Er gonzen geruchten over de inzet van Defensie, mensen spreken over een Europees leger. Ondertussen roepen voorstanders van het beleid ongestraft op sociale media op tot geweld. Wat is de kans dat de overheid op een dag Defensie in eigen land inzet tegen (delen van) de bevolking? Tenslotte worden gegevens van burgers niet voor de lol verzameld. Of gaat de EU militairen inzetten in andere Europese landen via een Europees leger? Wij kijken naar onze regering en vinden daar geen bevestiging of ontkrachting. Wij zoeken de dialoog met politici, militairen en deskundigen om hier meer duidelijkheid over te krijgen. Feit is dat deze geruchten niet zorgen voor stabiliteit in de samenleving. Het zou onze regering sieren om in deze geruchten duidelijk stelling te nemen en zich uit te spreken.

De politieke monoloog.

De politiek houdt zich afzijdig van de maatschappelijke discussie. De politiek buitelt over elkaar heen om “andere geluiden” in de kamer te diskwalificeren. Maar ook wij liggen als “ander geluid” tussen de oud-militairen en veteranen onder vuur en ondanks het feit dat we alle politici, Derk Boswijk in het bijzonder, en alle media hebben verzocht om dialoog, wordt er niets over ons gepubliceerd en wordt er ook geen contact met ons gezocht. Velen van ons hebben een uitzendverleden en hebben diverse geweldssituaties meegemaakt, maar weten ook dat er altijd conform de - Rules of Engagement - gehandeld dient te worden. Wij zijn professionals die uitgezonden zijn geweest voor vredes- en/of oorlogsmissies in opdracht van onze regering. Velen van ons weten dat als hogerhand zwijgt er dingen gebeuren die niet altijd het daglicht kunnen verdragen. Wij maken ons zorgen en zijn benieuwd naar de politieke agenda. Wij vermoeden op basis van onze ervaring dat er achter de schermen wordt gewerkt aan het monddood maken van tegengeluid. Mogelijk vormen wij als groep veteranen en oud-militairen een ‘hindernis’. Maakt dat het voor de regering erg lastig is om in te grijpen? Uit meerdere gesprekken met derden is ons duidelijk geworden dat de politiek slecht met de door ons gekozen positie om kan gaan. Ga je de groep veteranen en oud-militairen, die niet demonstreren maar vreedzaam aantreden, hard aanpakken? Moeten ze het veld ruimen terwijl ze daar staan om buiten-proportioneel geweld te voorkomen van zowel de politie als de demonstrant?

Stel kritische vragen.

De overheid is al geruime tijd bezig om zich te ontdoen van kritische geluiden en ook onze mannen en vrouwen die veel meegemaakt hebben en weten wat vrijheid betekent worden onder druk gezet. Moeten ze nu het veld ruimen zodat de overheid alle ruimte krijgt om een ondemocratische lijn te voeren? Wij zouden graag zien dat de regering breed uit de samenleving wordt verzocht om op dit vlak duidelijkheid te verschaffen. En uiteraard staan wij open voor gesprekken met iedereen die onze zorgen kan wegnemen of heldere inzichten te verschaffen. Het recht op demonstreren moet voor iedereen zonder beperkingen of druk vanuit de overheid kunnen worden gebruikt. Het recht op demonstreren staat onder druk.